برای مقایسهٔ ترجمه‌ها بهتر است بر ساختار زبان‌ها تسلط کافی داشته باشیم. اینکه بدانیم هر زبانی از چه ساختارهای صوری و زبانی تشکیل می‌شود، سنجیده‌ترین کاری است که ما برای کسب مهارت ترجمه از آن بهره می‌بریم.

کاربرد ساختارها برای کسانی که زبان برای آنها زبان مادری محسوب می‌شود طبق عادت در ذهن شکل می‌گیرد و ما به صورت ناخودآگاه از آنها استفاده می‌کنیم؛ اما گاهی در نوشتن دچار مشکل می‌شویم، چنان‌که ساختار نوشتار را به صورت گفتار می‌نویسیم و مهم‌تر اینکه در آغاز بکارگیری مهارت ترجمه، خودمان هم متوجه چنین اشتباهی نمی‌شویم.

برای مثال ساختاری که بسیار زیاد در ترجمه یافت می‌شود این است که برخی مترجمان افعال را در آخر جمله پشت سر هم می‌نویسند.

دقیقاً همان مساله‌ای که من در ابتدای شروع ترجمه، نمی‌دانستم چه بلایی باید بر سر چنین اشتباهی بیاورم. نمی‌دانستم مشکل از کجاست و چطور می‌توانم آن را برطرف کنم.

چنین مشکلی در متن ترجمه نشان از آن دارد که مترجم خیلی هم بر زبان فارسی (زبان مادری) تسلط ندارد و همین باعث می‌شود مخاطب یا خواننده، متن را واضح متوجه نشود و مجبور باشد در ذهنش فاعل‌ها و فعل‌های جمله را تفکیک و تحلیل کند و بعد از چند بار خواندن از روی متن متوجه موضوع آن جمله و یا حتی آن پاراگراف شود.

امروز مشغول خواندن داستانی بودم همین مساله را به وضوح در ترجمهٔ یکی از داستان کوتاه‌ها دیدم. در ابتدا به جمله دقت می‌کردم تا متوجه نکات مثبت و منفی ترجمهٔ آن متن شوم. من نقاد کتاب‌های ترجمه‌شده نیستم و نقد ترجمه نیز کار ساده‌ای نیست؛ اما من این کار را اول برای نوشتن تمرین دوره نویسندگی انجام دادم و دوم برای اینکه ببینم نقد ترجمه را تا چه حدودی می‌توانم انجام دهم. بنابراین تمام تلاشم را کردم تا متوجه شومذکه متن چه نقاط قوت و چه نقاط ضعفی دارد.

این کار برای من جالب بود. تا حدودی متوجه شدم که متن فارسی یا همان متن ترجمه دارای گرته‌برداری‌های زیادی هم از ساختار و هم از واژه‌های زبان مبدا دارد و همین امر باعث شد بعضی جمله‌ها را دو یا سه بار بخوانم.

چنین مشکلی با شناخت هرچه بهتر زبان اول حل می‌شود. اینکه زبان اول را در نوشتار بشناسیم، برای ترجمه بسیار بهتر است. شناخت بهتر نوشتار نیز می‌تواند با گذراندن دوره‌های نویسندگی و هم‌چنین دوره‌های ویرایش و درست‌نویسب زبانی به دست آید.

پی‌نوشت: این را نیز باید درنظر بگیریم که مطالعهٔ دقیق کتاب‌های خوب از نویسندگان حرفه‌ای در دو زبان بسیار می‌تواند به مترجمان در این زمینه کمک کند.